آذربایجانایران

گزارشی از انقراض و تلاش برای احیای جئیران در دشت موغان

قبل از دهه‌ی ۵۰ خورشیدی که هنوز «شرکت کشت و صنعت و دامپروری مغان» در اراضی شهرستان موغان (پارس آباد) از توابع استان کنونی اردبیل افتتاح نشده بود، گله‌های زیادی از جئیران (آهو) در آن اراضی می‌زیستند. اما با شکار بی‌رویه‌ی جئیران‌ها توسط کارکنان این شرکت، نسل آنها رو به انقراض گذاشت.

گزارشات نشان می دهد، زمانی جئیران‌ها چنان هم‌زیستی با اهالی دشت موغان داشتند که آن هم‌زیستی وارد ادبیات و موسیقی آذربایجان نیز شده بود. ترانه فولکلوریک «نه گؤزل یاراشیر موغانا جئیران» نیز یادگاری هم‌زیستی آذربایجانی‌ها با جئیرانِ طبیعت آذربایجان بود.

تا سال ۱۳۵۱ از گله‌های ده‌هزار راسی جئیران در دشت موغان فقط ۲۵۰ راس سرشماری شد و در سال ۱۳۵۶ و اوایل سال ۱۳۵۷ جمعیت جئیران به ۲۵ راس رسید و در سال ۱۳۵۸ به ۶ راس کاهش یافت و در بهار سال ۱۳۵۹ محیط‌بانان هیچ ردی از جئیران را دشت موغان نیافتند.

همچنین جئیران طی سالهای زیادی علاوه بر زیستگاه خود در دشت موغان از مسیر گرمی و خلخال به دشت زؤهرون (سُهرِین) استان زنجان راه یافته و در آنجا نیز سکونت گزیده بود. اما با گسترش راه‌ها و تخریب مراتع دیگر نتوانسته به موغان برگرد و بر اساس سرشماری سال ۱۴۰۰، حدود ۹۰۰ راس جئیران در دشت‌های زنجان جای می‌گیرند.

گفتنی است اداره کل حفاظت محیط زیست استان در سال ۱۳۸۹ با به ثبت رساندن منطقه حفاظت شده موغان و فنس‌کشی محدوده‌ای در حدود ۴۰ هکتار در حوزه شهرستان‌های موغان (پارس آباد)، بیله‌سوار و آصلاندوز درصدد احیای جئیران در دشت موغان برآمد. در همان تاریخ با انتقال تعدادی جئیران از دشت زؤهرون استان زنجان و تکثیر نیمه طبیعی آن در داخل سایت نگهداری جئیران در قشلاق الملو موغان شروع و در تیرماه ۱۴۰۱ تعداد ۱۹ راس به زیستگاه‌های طبیعی خود رهاسازی شد. در این میان به گفته حسن قاسم پور مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اردبیل در تاریخ ۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۲، طی یک ماه تا ۴۰ روز آینده ۳۰ راس به جمعیت آن اضافه خواهد شد.

گزارشات موثق حاکی از آن است، یکی از دلایل آشکار از بین رفتن این حجم از گونه‌های جانوری، ایرادات اساسی قانون شکار در ایران می‌باشد. چنانچه تعداد سلاح‌های شکاری مجوزدار در ایران رقمی بین ۳ تا ۳.۵میلیون سلاح را شامل می‌شود. این در حالی است که جمعیت چهارپایان قابل شکار در ایران تنها ۱۱۴ هزار راس می‌باشد.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

دکمه بازگشت به بالا