• تاکنون جامعه تورک ایران، برخلاف کردها یا بلوچ‌ها، وارد پروژه‌های مسلحانه نشده و بر مبارزات مدنی، زبانی، فرهنگی و حقوقی تمرکز داشته است.
• اما اگر بحران امنیتی تشدید شود و نیروهای مسلح غیردولتی (مانند شبه‌نظامیان کرد یا گروه‌های نیابتی) به شمال‌غرب ایران گسیل شوند، تورک ها عملاً بدون دفاع خواهند ماند، مگر اینکه:
• جمهوری آذربایجان یا ارتش ترکیه برای حمایت از تورک‌ها درایران مداخله کند.
• یا نوعی سازمان دفاع مردمی در مناطق تورک نشین شکل بگیرد (که خود این امر نیاز به زمینه‌سازی و حمایت منطقه‌ای دارد).
1. سناریوی خوش‌بینانه: تحولات آینده به سمت گذار دموکراتیک و فدرال می‌رود و همه ملل ساکن ایران از جمله تورک‌ها، کردها، عرب‌ها، بلوچ‌ها، ترکمن‌ها و… حقوق برابر و امنیت جانی خواهند داشت.
2. سناریوی بدبینانه: جنگ نیابتی، ورود گروه‌های مسلح کرد به آذربایجان، و در نهایت تهدید پاکسازی قومی یا آوارگی مردم تورک.
3. سناریوی سوم: مداخله ترکیه و جمهوری آذربایجان به‌عنوان بازیگران منطقه‌ای برای تأمین امنیت تورک ها و مهار نفوذ احتمالی تروریست ها.
فقدان نیروی دفاعی مستقل یا متحد برای تورک ها درایران در صورت فروپاشی نظم مرکزی. در چنین شرایطی، تأکید بر هماهنگی با دولت‌های تورک منطقه (تورکیه و جمهوری آذربایجان) و تشکیل نهادهای دفاع مردمی، حداقل در سطح آمادگی مدنی می‌تواند یک پاسخ راهبردی باشد.#آزادلیق_عدالت_میللی_حکومت