بهروز کمالوندی در مصاحبه اختصاصی با خبرنگار خبرگزاری صدا و سیمای دولت ایران، گفت: گام‌های کاهش تعهدات برجامی در بازه‌های زمانی دو ماهه تعریف شده است؛ ما دو ماه قبلی را صبر کردیم و مرحله دوم اقدامات متقابل از دیروز آغاز شد.
مشروح این مصاحبه به شرح ذیل است؛
وی افزود: «البته این پس از صبر یکساله بود که طرف مقابل باید تعهداتش را انجام می‌داد، اما اقدامات شایسته‌ای انجام نشد، بنابراین طبق تصمیم رئیس جمهور و رئیس شورای عالی امنیت ملی و دستوری که به ما ابلاغ شد گام دوم را برای افزایش سطح غنی سازی به بیش از ۳ و ۶۷ صدم درصد آغاز کردیم.
معاون حقوقی و امور بین الملل سازمان انرژی اتمی گفت: برای این کار تغییرات فنی را باید به آژانس بین المللی انرژی اتمی ارائه می‌کردیم که، چون دیروز تعطیل بود کپی آن را به نماینده شان در تهران دادیم و امروز نسخه اصلی آن را به آژانس ارائه می‌کنیم.
کمالوندی افزود: همکارانم کار‌های فنی را از دیروز آغاز کرده اند و اگر افزایش مواد غنی شده به بیش از ۳۰۰ کیلوگرم زمان بر بود، اما افزایش سطح غنی سازی زمان چندانی نمی‌برد و در فاصله چند ساعت انجام شدنی است.
وی گفت: کارشناسان آژانس قرار است صبح امروز نمونه گیری کنند که طبعا ما از ۳ و ۶۷ صدم درصد غنی سازی عبور کرده ایم.
کمالوندی ابراز امیدواری کرد: طرف‌های مقابل عزم جزم کشورمان را در قبال این موضوع درک کنند و تصور نکنند جمهوری اسلامی ایران مانند خیلی کشور‌های دیگر در صحبت هایش جدی نیست و اگر چنین ذهنیتی دارند باید با اقداماتی که آغاز کرده ایم و در حال پیگیری است، چنین تصوری را از ذهن خود بیرون کنند.
وی با اشاره به برهم خوردن تعادل میان تعهدات و حقوق کشورمان تأکید کرد: نمی‌گذاریم تعادل یکطرفه باشد و فقط تعهد داشته باشیم و از حقوق مان بهره‌مند نباشیم؛ یا باید حقوق ما باز گردد و دو کفه ترازو با هم مساوی شود و یا اگر این کار را نکنند به تدریج از تعهداتمان می‌کاهیم.
کمالوندی گفت: البته همان طور که سخنگوی دولت اعلام کرد این اقدام ما تعلیقی است یعنی این امکان وجود دارد که اگر طرف‌های مقابل اقدامات شان را انجام دهند ما نیز بازگردیم و از نظر فنی پیش بینی‌های لازم را در نظر گرفته ایم به نحوی که حتی اگر همین امروز اعلام کنند که خواسته‌های کشورمان محقق می‌شود می‌توانیم از نظر فنی به شرایط قبل بازگردیم.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی، هدف از انجام این امور را حفظ برجام دانست و افزود: به هر حال توافق هسته‌ای برای منطقه و دنیا می‌تواند مهم باشد، اما اگر قرار است حقوق کشورمان در نظر گرفته نشود محدودیت‌هایی که پذیرفته ایم کاهش می‌دهیم البته محدودیت‌هایی که قرار بود در سال‌ها و در ایستگاه‌های مختلف به طور خودکار کاهش یابد که ما این را از نظر زمانی جلو می‌بریم تا ببینیم چه می‌شود.
وی درباره گزینه‌های مطرح برای اجرا در گام سوم کاهش تعهدات برجامی گفت: سلیقه‌های مختلفی در این باره هست که کدام یک از گزینه‌ها را اجرا کنیم، اما مهم آن است که در انتخاب گزینه‌ها لجباری نمی‌کنیم بلکه با آرامش، حساب شده و متناسب با نیاز‌های کشور اقدام می‌کنیم که یکی از این گزینه‌ها می‌تواند افزایش تعداد سانتریفیوژ‌ها باشد.
کمالوندی نصب دوباره سانتریفیوژ‌های «آی آر تو» یا «آی آر تو ام» و افزایش تعداد سانتریفیوژ‌های فعال در آبشار‌های غنی سازی را از دیگر گزینه‌های مطرح در گام سوم کاهش تعهدات برجامی برشمرد.
وی تأکید کرد: گزینه‌های زیادی برای اجرا در گام بعدی کاهش تعهدات برجامی وجود دارد، اما اجرای آن باید منطق اقتصادی و فنی داشته باشد چنانکه منطق فنی اکنون ما این است که به غنی سازی برای سوخت رآکتور‌های قدرت و نیروگاه‌ها نیاز داریم.
کمالوندی افزود: به عنوان نمونه اگر به سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران نیاز باشد آن را می‌سازیم و این محدودیت برطرف شده است.
معاون سازمان انرژی اتمی همچنین گفت: ایستگاه اول در موضوع غنی سازی تأمین سوخت رآکتور‌های قدرت و نیروگاهی است که ما در این زمینه فعالیت داریم که تا به حال سازنده سوخت نیروگاهی نبودیم ما دو نیروگاه داریم و دو نیروگاه دیگر نیز اضافه می‌کنیم و این زمینه نیاز کشور و نیاز فنی است.
وی همچنین با اشاره به خواست آمریکا برای تشکیل جلسه شورای حکام آژانس علیه ایران به طرح این پرسش پرداخت که چرا آمریکا تنها مانده و یگانه کشوری است که درخواست برگزاری جلسه اضطراری این شورا را کرده است؟ زیرا بقیه کشور‌ها می‌بینند که ایران منطقی عمل می‌کند البته اقدام منطقی توأم با قدرت و صلابت است.
کمالوندی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا غنی سازی ۲۰ درصد در برنامه‌های ما برای کاهش تعهدات برجامی وجود دارد، گفت: سوخت ۲۰ درصد اکنون مورد نیاز ما نیست، اما اگر بخواهیم آن را تولید کنیم وقتی ۳ و ۶۷ صدم درصد غنی سازی را کنار گذاشته ایم هیچ مانع و مشکلی برای این کار نداریم.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی افزود: گزینه‌های مختلفی برای گام دوم درنظر گرفته ایم که در جلسات مختلف در دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی با حضور نمایندگان نهاد‌های مختلف درباره آن گفتگو می‌کنیم و به طور معمول نمایندگان سازمان ما گزینه‌های فنی را مطرح می‌کنند.
وی درباره این که آیا گزینه غنی سازی ۲۰ درصدی هم در جلسات شورای عالی امنیت ملی مطرح شده است، گفت: بله؛ غنی سازی ۲۰ درصد و گزینه‌های بالاتر نیز مطرح است منتها هر یک در جای خودش اجرا می‌شود و قرار نیست اکنون که نیاز کشور قابلیت دیگری است سراغ اقدام دیگری برویم تنها به این علت که مقدار بیشتری طرف مقابل را می‌ترساند.
کمالوندی افزود: با این حال آنان می‌دانند که این شیب از نظر ذخایر رو به بالاست، اقدامی که آغاز کرده ایم و آن را افزایش خواهیم داد یعنی سرعت را بیشتر می‌کنیم و از نظر سطح غنی سازی نیز رو به بالا می‌رویم و در زمینه طرح و توسعه نیز تصمیمات دیگری مانند استفاده از سانتریفیوژ‌های پیشرفته می‌تواند در دستور کار قرار بگیرد.
معاون سازمان انرژی اتمی به طرف‌های اروپایی تأکید کرد: به طور قطع و یقین هر قدر جلوتر برویم تعداد تعهداتی که کنار گذاشته ایم و تعلیق کرده ایم بیشتر خواهد شد پس بهتر است هرچه زودتر تدبیر کنند.
وی همچنین درباره این که اروپایی‌ها دقیقا چه تعهداتی را باید در قبال کشورمان انجام دهند، گفت: بار‌ها اعلام کرده ایم که باید تحریم‌ها را لغو کنند.
کمالوندی، امکان تسهیل در فروش نفت، برقراری روابط و مبادلات بانکی و رفع محدودیت‌های تجاری اقتصادی را بخشی از مطالبات جمهوری اسلامی ایران و تعهدات اروپایی‌ها برشمرد.
وی با اشاره به ادعای اروپایی‌ها مبنی بر این که در این خصوص در حال اقدام هستند، گفت: اقدامات آنان یا به علت ناتوانی و یا به علت ضعف اراده شان کند بوده و مطابق نظر ما نبوده است.
کمالوندی تأکید کرد: به همین علت تا بیش از یکسال صبر کردیم و اکنون دیگر صبر نمی‌کنیم ما کار خودمان را انجام می‌دهیم و آنان نیز کار خود را بکنند، اما باید بدانند که هر قدر دیرتر تعهدات شان را انجام بدهند کار و شرایط سخت‌تر می‌شود و حتی برای بازگشت نیز می‌تواند کار را دشوارتر کند.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: اکنون مطمئن هستیم اقدامات ما در بازگشت پذیری مشکلی ندارد، اما در بلندمدت می‌تواند با رفتن به جلو و به سمت گزینه‌های بیشتر، کار سخت‌تر شود.
وی همچنین درباره گفتگوی تلفنی رؤسای جمهور ایران و فرانسه و پیش بینی اش از مذاکرات آینده با اروپایی‌ها به رغم عهد شکنی مکرر آنان افزود: من از جزییات گفتگو‌های میان دو رئیس جمهور خیلی مطلع نیستم و فقط کلیاتی را شنیده ام، اما به هر حال هرچه باشد جمهوری اسلامی ایران اقداماتش را انجام می‌دهد.
کمالوندی گفت: ما اکنون در حال اقدام هستیم در حالی که در گذشته ایستاده بودیم و آنان حرکت شان کُند بود یا حرکت نداشتند، اما ما توقف نکرده ایم و چیزی را از دست نمی‌دهیم.
وی افزود: البته در گذشته نیز چیزی را از دست ندادیم از این منظر که بالاخره به دنیا و حتی افکار عمومی در داخل ثابت شد که جمهوری اسلامی بحق است و کار عجولانه و غیر منطقی انجام نمی‌دهد و بسیار منطقی و مستحکم به سمت احقاق حقوق ملت پیش می‌رود.
معاون سازمان انرژی اتمی گفت: به عنوان کسی که سال‌ها در حوزه دیپلماسی فعالیت کرده ام معتقدم ظرفیت‌های جمهوری اسلامی در حوزه‌های اقتصادی، انسانی، نیرو‌های مسلح و قدرت دفاعی بسیار بالاست و کشوری معمولی نیست که آنان هر اقدامی بخواهند انجام دهند.
کمالوندی تأکید کرد: البته این واقعیات را هم می‌دانند، اما نمی‌دانیم چرا این قدر تأخیر می‌کنند؛ با این حال یقین دارم به هیچ وجه نمی‌توانند خواسته‌های خود را بر جمهوری اسلامی تحمیل کنند.
وی افزود: ممکن است زمان ببرد تا آنان به عزم جزم و اطمینان برسند و شاید هم حق داشته باشند، زیرا بسیاری از کشور‌ها در حالت فشار وا می‌دهند، اما جمهوری اسلامی ایران با بهره مندی از تجربه فشار‌های سنگین‌تر همچنان استوار ایستاده است.
کمالوندی در پاسخ به پرسش دیگری درباره اظهارات اخیر رئیس جمهور مبنی بر اینکه صبر راهبردی ما به پایان رسیده است و با آغاز مذاکرات مجدد ممکن است تعللی در روند کاهش تعهدات برجامی و استیفای حقوق ملی ایجاد شود، تأکید کرد: روندی که آغاز کرده ایم تا زمانی که به نتیجه نرسد به طور مستمر ادامه خواهد یافت به این معنی که جمهوری اسلامی بیش از این دیگر صبر نمی‌کند.
معاون سازمان انرژی اتمی ایران گفت: باقی مسیر بستگی به عملکرد طرف‌های مقابل دارد که چه کار می‌خواهند بکنند؛ ظرفیت‌های جمهوری اسلامی آن قدر بزرگ است که باید به خواسته‌های کشورمان توجه کنند و زمان آن فرا رسیده است که باید تصور تحمیل خواسته‌های شان بر کشورمان را از ذهن شان بیرون کنند.»