شورای امنیت سازمان ملل متحد روز پنج‌شنبه ۱۵ تیر جلسه‌‌ای توجیهی در خصوص برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی و اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ برگزار کرد.
در این جلسه معاون سیاسی دبیرکل سازمان ملل جدیدترین گزارش خود را درباره اجرای این قطعنامه ارائه کرد.
بر اساس گزارش جدید، برجام به بن‌بست رسیده و چشم‌انداز بازگشت به اجرای کامل آن محدود است. این گزارش همچنین از همه طرف‌ها خواسته به فوریت این مساله توجه و گفت‌وگوها و تعامل را برای رسیدن به توافق سرعت بخشند.
لیندا توماس گرینفیلد، سفیر آمریکا در سازمان ملل، در بیانیه‌ای گزارش معاون سیاسی دبیرکل سازمان ملل را درباره اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ «ناکامل» خواند و گفت این گزارش تخلف‌های برنامه پهپادی ایران را به طور کامل مورد نظر قرار نداده است.
گرینفیلد همچنین خاطرنشان کرد این معاونت درخواست اوکراین و سایر کشورهای برای بررسی شواهد این تخلفات را نپذیرفته که این نقص غیرقابل توجیه است.
سفیر آمریکا در سازمان ملل با ابراز نگرانی شدید از استفاده روسیه از پهپادهای ایران در جنگ علیه اوکراین گفت: روسیه برای ساخت یک کارخانه تولید پهپاد که تا اوایل سال آینده راه‌اندازی می‌شود، مواد لازم را از ایران دریافت می‌کند.
او هشدار داد اگر این کارخانه آماده شود، توان روسیه در از کار انداختن زیرساخت‌های اوکراین به شدت افزایش خواهد یافت.
سفیر آمریکا در سازمان ملل تاکید کرد: ضروری است که سازمان ملل بدون تاخیر بیشتر، برای بررسی لاشه‌های سلاح‌های روسیه در حمله به اوکراین، تیمی از بازرسان را اعزام کند.
گرینفیلد گفت: «توسعه پهپادهای ایران تهدیدی علیه امنیت جهانی است و پیامدهای آن فقط به اوکراین و خاورمیانه محدود نمی‌شود. از معاونت سیاسی دبیرکل سازمان ملل می‌خواهیم در ۳۰ روز آینده درباره بررسی لاشه‌های پهپادهای ایران در اوکراین، به شورای امنیت گزارش دهد.»
بریتانیا، فرانسه و آلمان نیز در بیانیه‌ای مشترک در نشست شورای امنیت سازمان ملل ادامه اقدام‌های تنش‌زای جمهوری اسلامی در توسعه برنامه هسته‌ای خود و ارسال سلاح به عوامل منطقه‌ای و روسیه را محکوم کرده و از ایران خواستند فورا به تنش‌زدایی از فعالیت‌های خود اقدام کند.
این کشورها با تاکید بر عزم خود برای حل و فصل بحران ناشی از برنامه هسته‌ای ایران از طریق دیپلماتیک، اقدام‌های مثبت جهت باز کردن فضا برای تعامل سازنده با جامعه بین‌المللی را حیاتی خواندند.
سه کشور اروپایی هشدار دادند ایران بیش از چهار سال است که تعهدات هسته‌ای خود را نقض می‌کند و برنامه اتمی آن به سطح خطرناکی رسیده و این مساله بیشترین نگرانی را برای صلح و امنیت جهانی ایجاد می‌کند.
این بیانیه با اشاره به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره ایران خاطرنشان کرد ذخایر اورانیوم غنی شده ایران به ۲۱ برابر میزان مجاز در برجام رسیده و میزان اورانیوم غنی شده ۲۰ تا ۶۰ درصد آن در میان کشورهایی که سلاح هسته‌ای ندارند بی‌سابقه است.
این سه کشور اروپایی افزودند: فعالیت‌های تحقیق و توسعه ایران، دانشی غیرقابل برگشت را در اختیار این کشور گذاشته، درحالی که برجام به دنبال محدود کردن چنین دانشی بود.
بریتانیا، فرانسه و آلمان تاکید کردند: ایران هیچ توجیه غیرنظامی معتبری برای ادامه اقدام‌های تنش‌آفرین هسته‌ای خود ندارد و گام‌های این کشور برای عمل به تعهداتی که در توافق ماه مارس با مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی عنوان شده، کافی نیست. این تعهدات باید به صورت کامل و فوری انجام شود.
این بیانیه با اشاره به بررسی برنامه موشکی ایران و اقدام جمهوری اسلامی در صادرات پهپاد و موشک در نشست شورای امنیت، گفت: ایران همچنان به توسعه و ارتقاء موشک‌های بالستیکی که قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای دارند، ادامه می‌دهد و از زمان تصویب قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت در تایید برجام، جمهوری اسلامی هرگز برنامه موشکی خود را متوقف نکرده است.
سه کشور اروپایی با اشاره به اقدام‌های ایران در ارسال سلاح به عوامل غیردولتی در خاورمیانه هشدار داد جمهوری اسلامی با این کار منطقه و جامعه بین‌المللی را به خطر می‌اندازد.
این بیانیه افزود ایران با ارسال صدها پهپاد به روسیه، آگاهانه از جنگ این کشور علیه اوکراین حمایت کرده است، زیرا جمهوری اسلامی می‌داند روسیه این پهپادها را در حمله به شهرها و زیرساخت‌های حیاتی اوکراین به کار می‌گیرد.
این سه کشور با محکوم کردن بی‌احترامی ایران به تعهدات خود تحت قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، از جمهوری اسلامی خواستند فورا به این اقدام‌ها پایان دهد و درباره پیامدهای این فعالیت‌های تنش‌زا به صورت جدی هشدار دادند.
بریتانیا، فرانسه و آلمان از دبیرکل سازمان ملل خواستند دستور دهد درباره شواهد ارسال سلاح از سوی ایران گزارشی تهیه شود و بر حمایت خود از سفر گروهی از کارشناسان سازمان ملل به اوکراین برای بررسی این شواهد تاکید کردند.
این کشورها با اشاره به انقضای بخش مهمی از محدودیت‌های شورای امنیت بر فعالیت‌های موشک بالستیک از سوی ایران در ۲۶ مهر ماه، از پیامدهای خطرناک این موضوع به شدت ابراز نگرانی کردند.
از سوی دیگر، سعید ایروانی، سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل، با انتقاد از بریتانیا به عنوان رییس دوره‌ای این شورا در دعوت از اوکراین در این نشست را نشان‌دهنده «سوء‌استفاده از فرایند و جایگاه ریاست شورای امنیت» دانست.
او گفت: «ما این اقدام را نه سازنده و نه با حسن نیت می‌دانیم. در عوض، به نظر می‌رسد که این تلاشی بدبینانه برای منحرف کردن توجه از موضوع مبرم در دست، یعنی اجرای برجام و عدم پایبندی و قصور برخی از طرف‌های غربی در انجام تعهدات خود تحت این توافق است.»
ایروانی درخواست‌ها برای انجام تحقیقات درباره استفاده از پهپادهای ایران در جنگ اوکراین را فاقد مبنای قانونی دانست و تاکید کرد برنامه‌های فضایی و موشکی ایران خارج از حوزه یا صلاحیت قطعنامه ۲۲۳۱ است.
او افزود: «اگر ایالات متحده و سه کشور اروپایی و اتحادیه اروپا اراده سیاسی واقعی از خود نشان دهند، مقابله با چالش‌های کنونی برجام در دسترس است. ما به نوبه خود آماده هستیم تا مذاکرات را در اولین فرصت برای بازگرداندن برجام و اطمینان از اجرای کامل آن توسط همه از سر بگیریم.»
نماینده روسیه در سازمان ملل نیز در نشست شورای امنیت تلاش‌های کشورهای غربی را برای جلوگیری از «حق ایران» برای پیگیری برنامه هسته‌ای خود تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مردود دانست و گفت برخی کشورها عامدانه تصویری تحریف شده از روابط ایران و آژانس ارائه می‌دهند.
