مقالات

دو حمله بزرگ روسها به ایران: جنگ یکروزه ارتش رضاخانی، مقاومت دوازده ساله قشون قاجاری

یکی از شگردهای تاریخی دستگاههای تبلیغاتی پهلوی ها علیه دولت قاجاریه، تبلیغات شکست فتحعلیشاه و فرزندش عباس میرزا در برابر قشون روس می باشد که البته اصل مطلب درست است ولی علل آن و چگونگی مقاومت اهالی آذربایجان همراه با قشون قاجاریه که عمدتا باز هم ترکان آذربایجان بودند به عمد مغفول مانده است.

واقعیت این است که دولت روسیه برای رسیدن به آبهای گرم به مناطق مابین دریای خزر و دریای سیاه لشکرکشی کرده که متاسفانه ارامنه و گرجی های تبعه دولت قاجاریه با این قوای متجاوز همراهی کرده که منجر به جنگهای گسترده بین ایران دوره قاجاریه و روسیه تزاری گردید. در این جنگها سپاه عباس میرزا در جنگهای اچمیادزین و ایروان پیروز شد ولی متاسفانه در جنگ اصلاندوز شکست خورد. در جنگهای ده ساله ای که بین طرفین رخ داد اگرچه قشون قاجاریه شجاعت بسیاری نشان داد ولی النهایه با عقد پیمان گلستان جنگهای ده ساله طرفین پایان یافت.

سیزده سال بعد با تصرف سرزمینهای دیگری از آذربایجان بدست روسها،  با برپایی قورولتای عظیم سلطانیه  که مجمع مشورتی برای جنگ با روسها بود، دومین جنگ بزرگ مابین قشون قاجاریه و روسها برای بازپس گیری اراضی اشغالی توسط روسها ، شروع شد که این دوره از جنگها دو سال طول کشید. در این جنگها متاسفانه بنا به علل مختلفی ، روسها با تصرف تبریز، اردبیل، مرند، اورمیه، خوی، سلماس تا اطراف میانه رسیدند و شاه و اهالی آذربایجان با پرداخت هزاران کرور جریمه با انعقاد معاهده تورکمنچای توانستند روسها را به شمال رود ارس برگردانند. از آن زمان مرز بین دو دولت، رود ارس منظور شد. نتیجه جنگهای بین دولت مدرن روسیه با دارا بودن قوای منظم و پیشرفته با دولت سنتی و بدون قشون منظم قاجاریه در دستگاههای تبلیغاتی پهلوی بی عرضه گی قاجاریه و زن بارگی فتحلیشاه تلقی گردید گو اینکه در آن زمان دنیای مشرق زمین از نظر سازو برگ نظامی در وضعیت خوبی بود و فقط قاجارها مخالف پیشرفت بودند.

در سوم شهریور 1320 دولت شوروی از دو محور جلفا و آستارا به طرف آذربایجان سرازیر شدند. قبل از همه امرای ارتش به تهران فرار کردند.بجز مقاومت تا سرحد شهادت تعداد شمار مرزبان، ارتش رضاخانی که به اصطلاح بانی ایران مدرن و ارتشی مدرن تلقی می شود نتوانست حتی یک هفته در مقابل ارتش روس مقاومت کند و شالوده ارتش ایران در عرض چند روز اولیه کاملا نابود شد. علیرغم این شکست، هیچ شخص حقیقی و حقوقی در ایران این قضایا را شکست نمی داند و هیچ کتاب تاریخ معاصر ایران به علل این شکستها در دوره رضاخانی نپرداخته است.

حال بایستی پرسید مقاومت 12 ساله دوره قاجاریه در برابر روسها شرافتمندانه بود یا شکست یکروزه ارتش رضاخانی در برابر روسها!!

دکتر توحید ملک زاده

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

دکمه بازگشت به بالا