آذربایجانمقالات

دکتر توحید ملک زاده: اشنویه ( اوشنو) آذربایجان، بهشت تمدن کورقان ترکان

منطقه و شهر اشنویه یکی از مناطق تاریخی آذربایجان بوده که از اعصار قدیم مورد توجه دولتهای قدیمی بوده است. جغرافی دانان اسلامی این منطقه را به اشکال زیر ثبت کرده اند: اُشْنُه‌ (اصطخري‌، 182؛ ابن‌ حوقل‌، 336؛ حسينى‌، 296؛ ياقوت‌، 1/284؛ ابن‌ واصل‌، 4/202؛ بغدادي‌، 1/85)، اُسنه‌ ( حدود العالم‌، 158؛ سهراب‌، 48)، اُشنو (جوينى‌، 2/160؛ ابوالحسن‌، 466)، اوشنى‌ (اسكندربيك‌، 2/792) و اُشنويه‌ (حمدالله‌، 86).

رودخانه گدار/ گادار که سرچشمه تمدن این منطقه می باشد نیز الهه جنگ کاسی ها ( از ترکان پرووتورک) می باشد که نامشان به شکل قیدار نیز ثبت شده است.( دکتر رضایی، میرعلی، تحلیل زبانشناختی برخی از جای نامهای آذربایجان غربی ، مجله آیدین گلجک، شماره 5، بهار 97، صص 165-177)

مهمترین وجه تمدن منطقه اوشنو وفور آثار تمدن کورقان می باشد. یكي از مهمترين شاخص هاي تمدن و فرهنگ تركان باستان كه ادامه اين سنت در ميان پاره اي از قبايل و اقوام ترك تا امروز بر جاي مانده است برپايي كورقان ها يا تپه مزارهايي است كه در جاي جاي قلمرو تركان برپا شده است. به عبارت ديگر هر كجا كورقاني بوده ، طايفه تركي نيز بوده و هر كجا طايفة تركي ساكن بوده كورقاني هم از خود به يادگار گذاشته است. قديمي ترين كورقانهاي بدست آمده در آذربايجان مربوط به دورة مئزوليت ( سه تا چهار هزار سال قبل از ميلاد ) مي باشد.

نحوة برپايي كورقان ها بدين ترتيب بود : تركان قديم ابتدا مردگان خود را در داخل قبرهايي به عمق 2 متر به خاك سپرده سپس همراه با ملزومات زندگي اعم از اشياء سفالي ، اسلحه هاي آهني، طلايي، قطعه‌هاي زين و يراق به ويژه دهنه هاي اسب به گونه اي مخصوص و حلقه هايي قابل ستايش به سبك حيواني و گاهاً تعدادي خدمت كار و اسب دفن مي كردند . نحوة بخاك سپردن مردگان در تمام كورقان ها يكسان نيست، بعضي چاله ها عميق و بعضي ها كم عمق هستند. بعضي ها مردگان را در حالت خميده به خاك سپرده و بعضي ها سوزانيده شده بر روي آنها ماده قرمز رنگ گل اوخري Ocer پاشيده مي شده‌است. پس از اين مراسم برروي چاله تخته هايي قرار داده و بنابر رسمي قديمي از تركان – كه اين رسم در كتاب برهان قاطع اثر محمد بن خلف تبريزي در مادة آذربايجان نيز ديده مي شود – هر فردي از افراد قبايل ترك بر اساس توانايي خود دامن خاك بر روي قبر مي ريخت و در نتيجه تپه بزرگي بوجود مي آمد كه با دايره اي از قطعه سنگها محصور مي گشت. تعدادي از اين گورها بدون مرده بوده است. بي شك اين گور ها به افتخار جنگجوياني كه دور از قبرستان خانوادگي تركان از پادر آمده بودند برپا شده است . هرودوت در سده هاي قبل از ميلاد كه با تركان ساكن اروپاي شرقي و بالكان و يوناني امروزين در ارتباط بوده اين رسم تركان را كاملاً مي شناخته است . . کورقانها/تومولوسهای مناطق چشمه گول، گردکاشان، شیخان، کریم مامی، سرگیس، حسن آباد، علی آباد، قره سقل، سه گردان و مهمترین اینها دینخا تپه از مهمترین کورقانهای اوشنو می باشند. در دینخاتپه همراه با دفن مردگان همراه با وسایل ضروری شخص و حتی غذا اسبی نیز به عنوان مرکب وی در قبر قرار داده می شد. از این تپه هلال و ستاره ای نقرهای شاید از آن یک شاه و شاهزاده ساکایی/ کاسی کشف شده است.( اشنویه باستان، تاریخ اشنویه قبل از میلاد، شفیع خضری، اورمیه 1393، انتشارات حسینی اصل)

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

دکمه بازگشت به بالا