در یکی از تحلیلهای خود در سال گذشته برخی سیاستهای او را مورد نقد و نظر و تحلیل قرار داده و این گونه مواضع واقعبینانه او را تأیید کردم.
پاشینیان بر خلاف سیاست مداران جنگ طلب گذشته ارمنستان، یک دنیای جدیدی را در برابر ارامنه و ارمنستان گشوده است. این دنیا در درجه نخست خروج از تار و پود عنکبوتی سلطه منفعتطلبانه روسیه، متمرکز است هرچند ممکن است شخصاً خود او برخی هزینههای آن را بپردازد!
صلح با آزربایجان، تعیین و تحدید مرزهای بین دو کشور، نیاز به تغییر و حذف بندهایی از قانون اساسی جنگ طلبانه و توسعه طلبانه خیالی ارمنستان، ایجاد روابط سیاسی و اقتصادی با تورکیه، تلاش برای پیوستن به دنیای غرب و مدرن، تغییر ساختارهای اقتصادی، تلاش برای ایجاد صلح در منطقه قفقاز جنوبی و… میتواند ارمنستان را از بنبست کنونی خارج کرده و با یک برنامه اقتصادی و سیاسی مدتدار، این کشور میتواند به لحاظ موقعیت سوق الجیشی ویژهای که در قفقاز جنوبی دارد با توجه به این موقعیت توسط برخی کشورهای فرامنطقهای، آینده این کشور را تضمین کند.
بیانات اخیر پاشنیان نشان میدهد که او اعتراف میکند و به درستی واقف است که هنوز این کشور به معنای واقعی یک کشور مستقل محسوب نمیشود. اراضی فعلی این کشور در اصل اراضی تاریخی آزربایجان است. سنگ بنای ایروان، پایتخت این کشور در دوره صفویه گذاشته شده و تا صد سال اخیر اکثریت قریب اتفاق آن را نیز مسلمانان آزربایجانی تشکیل میداد.
از سویی، نفوذ دیپلماسی سابقهدار روسیه و حتی ایران در این کشور، همچنین مناقشه ارضی ۳۰ ساله با آزربایجان و حتی با گرجستان با این کشور، استقلال ارضی این کشور را با تهدید جدی مواجه میکند.
ارمنستان بدون حمایتهای ایران و روسیه در برابر برخی تهدیدات خارجی، نمیتواند چندان دوام بیاورد.
رویکرد سالهای اخیر این کشور به تسلیح تسلحیات هند، یونان و فرانسه و امید به حمایت این کشورها که با اهداف تورکستیزی صورت میگیرد. باز این کشور را در کانون بحران خود ساخته دیگری قرار میدهد.
لیکن دیدن برخی واقعیتها و کنار آمدن با فضای سیاسی دنیای فعلی و نحوهی تأمین منافع ملی با دست کشیدن از شعارهای عوام فریبانه و بلند پروازانه، ترمیم روابط خصمانه با آزربایجان و داشتن روابط حسن هجواری با همسایگان و ایجاد صلح پایدار در منطقه، میتواند استقلال ارمنستان را تأمین و تثبیت کند. در واقع خروج از رویاها و درک واقعیتها، تضمین کننده افقهای روشن آتی هر ملتی است.
خروجی عملی سیاستهای پاشینیان تا حدودی قدم زدن دولتمران این کشور در مسیر صلح و حسن همجواری با همسایگان را نشان میدهد اما نباید فراموش کرد: روسوفیلهای و عناصر افراط گرای قومی ارمنی هنوز هم به عنوان اپوزسیون در داخل و خارج از کشور دارای پایگاه هستند. تداوم سیاست صلح آمیز با همسایگان و دوام آوردن پاشنییان بر سر قدرت میتواند برای حفظ استقلال ملت ارمنی مطلوب باشد. در صورت کنار رفتن و یا کنار گذاشتن او اوضاع قفقاز جنوبی متشنج خواهد شد، چون بازگشت به پله اول و شرایط جنگی، در درجه نخست برای ارمنستان و ملت ارمنی هزینههای جبران ناپذیر زیادی در پی خواهد داشت.