به‌رغم گذشت ۱۲ روز از زمان وقوع زمین‌لرزه خسارت‌بار در شهرستان خوی، کماکان تعدادی از روستاهای این شهرستان از دریافت خدمات امدادی بی‌نصیب مانده‌اند و در شهر خوی نیز زلزله‌زدگان در سرمای شدید و بدون دسترسی به امکاناتِ حداقلیِ زیستِ انسانی از سوی نهادهای مسئول به حال خود رها شده‌اند.
در حالی که ناتوانی جمهوری اسلامی در امدادرسانی به مردم زلزله‌زده خوی هر بیش‌تر خودنمایی می‌کند، دولت مستقر با کمک دستگاه رسانه‌ای خود به شعار درمانی و اقدامات تبلیغاتی برای سرپوش گذاشتن بر این رسوایی روی آورده است. سفر ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور، محمد مخبر، معاون اول دولت و سایر مقام‌های دولتی نیز نه‌تنها کمکی به فرایند امدادرسانی به زلزله‌زدگان نکرده است که این زمین‌لرزه هر قربانیان جدیدی می‌گیرد. در روزهای گذشته، یک زن ۸۰ ساله و پسر ۵۵ ساله‌اش در «فیرورق» شهرستان خوی به‌علت گازگرفتگی ناشی از استفاده‌ی این خانواده از زغال برای گرم کردن چادر جان خود را از دست دادند، دست‌کم ۱۰۰ زلزله‌زده دچار مسمویت ناشی از گازگرفتگی شدند و سه کودک به‌علت مسمویت ناشی از استنشاق دود والور نفتی به بیمارستان منتقل شدند.
به گفته یکی فعالان مدنی تورک که از اولین روزهای پس از وقوع زلزله در شهرستان حضور یافته است: «دولت در خوی مُرده است. هیچ نهاد دولتی پاسخگوی مردم زلزله‌زده نیست و اگر فداکاری و تلاش‌های شبانه‌روزی فعالان آذربایجانی و امدادگران داوطلب نبود، امروز شاهد فاجعه انسانی به مراتب بزرگتری در خوی بودیم.
از اولین ساعات پس از وقوع زمین‌لرزه ۵.۹ ریشتری در خوی، فعالان مدنی در مناطق مختلفی از ایران و آذربایجان، اقدام به برپایی کارزار کمک به زلزله‌زدگان این شهرستان کردند. از ترکمن‌صحرا و قشقایی‌یورد تا رشت، تهران و کرج، هزاران تن از شهروندان با ارسال کمک‌های خود تلاش کردند تا در امدادرسانی به مردم زلزله‌زده سهیم باشند. گستره این کاراز که هر روز بر وسعت آن افزوده می‌شود به روستاهای آذربایجان نیز کشیده است، تا جایی که ارسال کمک‌های اهدایی اهالی روستای «گنبرف» شهرستان اسکو روزهای گذشته به دست زلزله‌زدگان خوی رسید و شماری از روستاهای استان آذربایجان غربی و شرقی شماری از زلزله‌زدگان را در خانه‌های خود اسکان داده‌اند.
در کنار روستاها و شهرستان‌های نزدیک‌تر به خوی، شهروندان در زنجان،قزوین، الوند، آستارا، همدان، قروه، کرج، تهران، سایین قالا (میاندوآب) و… نیز طی روزهای گذشته به کمپین کمک به زلزله‌زدگان در خوی پوسته‌اند. همزمان اکتیوست‌های زن اهل تبریز با حضور در خوی روزهاست مشغول پخت غذای گرم برای زلزله‌زدگان شدند و شماری از هنرمندان و تراپیست‌های اهل این شهر نیز برای کمک به کمتر کردن آسیب‌های روحی و روانی این زمین‌لرزه بر روی کودکان، به خوی آمده و اقدام به معاینه و برگزاری کلاس‌های آموزشی و کاروان‌های شادی کرده‌اند.
همچنین طی روزهای گذشته امیر ستاری و روزبه پیری از زندان تبریز و علیرضا فرشی، اکبر نعیمی و توحید امیرامینی از زندان اوین از طریق خانواده‌هایشان با ارسال کمک‌های نقدی خود به کارزار کمک به زلزله‌زدگان خوی پیوسته‌اند.
در حالی که مشارکت کم‌سابقه آذربایجانی‌های در کمپین‌های کمک به زلزله‌زدگان خوی، بار دیگر وسعت بدنه اجتماعی و توان سازمان‌دهی گسترده جامعه مدنی آذربایجان را بیش از پیش به نمایش گذاشته است، بی‌اعتنایی جمهوری اسلامی در امدادرسانی به مردم زلزله‌زده، خشم عمومی را در بین تورک‌های آذربایجان برانگیخته و تبعیض نهادینه در ایران را باردیگر موضوع روز فضای عمومی کرده است.
اکنون در نبود دولتی کارآمد برای امدادرسانی به زلزله زدگان در خوی، این جامعه مدنی آذربایجان است که برای حفظ کرامت انسانی و بازگرداندن امید به زندگی در میان هم‌وطنان خود، نیازمند نگاهی بلندمدت و برنامه‌ریزی دقیق برای بازسازی شهر مقاومت و مدنیت (خوی) است. ادامه کارزار کمک به زلزله‌زدگان در خوی تا زمان تکمیل اسکان موقت زلزله‌زدگان در کانکس و آغاز بازسازی این شهر و روستاهای آسیب‌دیده از زلزله ضرورتی تاریخی است.
زیرا به نظر می‌رسد در کنار تبعیض نظام‌مند حکومت‌های مرکزی نسبت به آذربایجان، در پس بی‌اعتنایی جمهوری اسلامی به امدادرسانی به زلزله‌زدگان، استراتژی تغییر بافت جمعیتی این شهرستان با ایجاد ناامیدی و تشویق به مهاجرت پنهان شده است؛ استراتژی‌ای که در یک‌صد سال گذشته بی‌وقفه از سوی تفکر شوونیستی حاکم ادامه داشته و اکنون بلایای طبیعی را نیز فرصتی مغتنم برای هدف خود می‌بیند.
