آذربایجانایرانفرهنگ و هنر

عمارت قائم مقام تبریز به محل رفت و آمد احشام تبدیل شده است

عمارت قائم مقام تبریز در محله‌ی سرخاب در اثر ساخت و ساز مدرن و نگاه تبعیض‌آمیز به آن، به محل رفت و آمد احشام تبدیل شده است.

محله‌ی سرخاب در کنار تاریخ غنی و هویت بخشی به تبریز و با وجود دهن کجی ساخت و ساز مدرن و نگاه تبعیض‌آمیز به تاریخ آن، هنوز هم تکه‌هایی از تاریخ پر فراز و نشیب تبریز را در دلش جای داده که عمارت قائم مقام یکی از آن‌ها بوده که در میان بازوان توانمند ساخت و سازهای مدرن، تسخیر و به محل رفت و آمد گوسفندان، تبدیل شده است.

با گذر از تابلوی درب سرخاب و گذر حیدر تکیه‎سی، عمارت قائم مقام در نهایت متانت و افتادگی در سمت راست، به خوابی عمیق فرو رفته و این صدای گوسفندان و سگ نگهبان است که گاهی آن را از خواب بیدار می‌کند، در این سمت با عمارتی نیمه جان در متراژ بسیار زیاد مواجه می‎شویم که در ساختمان دست راست آن احشام نگه می‌دارند و طبقه‎ی بالای آن هم قهوه خانه بوده و دست چپ عمارت هم تبدیل به سالن ورزشی و پارک شده است.

عمارت قائم مقام در تملک شهرداری منطقه ۱۰ تبریز بوده و به نظر می‎رسد، شهرداری منتظر میراث فرهنگی و این اداره کل هم منتظر شهرداری است تا گام اول را برای احیا و بازسازی عمارت قائم مقام بردارند، اداره کل میراث فرهنگی آذربایجان شرقی مرمت‌‎هایی را در برحه‎ای در عمارت قائم مقام انجام داده است، اما این عمارت هم اکنون رها شده و به نظر می‎رسد شهرداری منطقه ۱۰ باید هر چه زودتر و قبل از آنکه دیر شود، برای سازماندهی آن اقدام کند.

به گفته‎ی مورخ و نویسنده‏‎ی برجسته‎ی تبریزی و استاد بازنشسته‎ی تاریخ دانشگاه تبریز، این عمارت متعلق به یوسف خان عدل مکرم‎الملک، پیشکار یا استاندار آذربایجان و نماینده مجلس شورای ملی در دوره‌های پنجم، ششم و هفتم از تبریز است که تاریخچه‎ی بنای آن به دوران ناصرالدین شاه و حدودا به سال 1250 الی 1255 هجری قمری بازمی‎گردد؛ گفته می‌شود که زینب پاشا قصد تخریب این خانه‌ی مجلل و باشکوه را که متعلق به پیشکار آذربایجان یا به تعبیر امروز، استاندار بوده، داشته و این خانه دارای باغ باشکوهی هم بوده است.

دکتر سیروس برادران شکوهی در خصوص تاریخچه ساخت عمارت قائم مقام به ایسنا می‎گوید: «عمارت قائم مقام در دوره‎ی رضا شاه به مدرسه‎ی ملی و یا غیرانتفاعی کنونی تبدیل شد و سپس شهرداری اقدام به خرید بخشی از ملک از وراث کرده و آن را تبدیل به پارک کرد و تالار کنونی که باقی مانده و حتی مغازه‌‎ها و نانوایی که در این محله قرار دارد هم بخش‎هایی از خانه‎ و باغ و عمارت قائم مقام بوده است.»

در منابع تاریخی که به معرفی رجال پرداخته‎اند، آمده است که یوسف عدل (مکرم الملک و بعدا قائم مقام) بود که اکثرا حاکم ولایات می‌شد، او در زمان ولیعهدی احمدشاه، کفالت حکومت آذربایجان را داشته و در دوره‌ رضاخان، چهار دوره وکیل مجلس بوده، همسر مکرم‎الملک، نوه‎ی عباس میرزای ولیعهد و پدرش، حاج علی آقا معمم و مالک بوده که گفته می‎شود پل آجی چای (تلخه‌رود) را در حوالی تبریز احداث کرده است.

حسن آقا که از گوسفندانش در ساختمان مجاور عمارت نگهداری می‎کند و به کار قصابی مشغول است، امانتدار بدی نبوده و در این خصوص می‎گوید: ماشین‌ها در پشت عمارت پارک کرده و حریم عمارت را تخریب می‎کنند، دیوار نصف و نیمه‎ای برای حفاظت از بنا ساخته بودم که باز هم خودروها  آن را هم تخریب کردند، میگویند اینجا متعلق به استاندار بوده و بعد از مرگش، سال‎های زیادی است که رها شده، میراث فرهنگی مدتی زیرزمین را مرمت کرد و مسئولان شهرداری هم گاهی سر­ می‎زند، اما مدت‎ها است که کسی به اینجا سر نزده است. به گفته‎ی اهالی، مدتی موتور و ماشین در عمارت قائم مقام نگهداری و تعمیر می‎شده و این محل از سال‌های بسیار دور برای نگهداری گوسفندان استفاده می‌شده است.­­

 

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

دکمه بازگشت به بالا