جیغه، یا جیغا به معنی “تاج” نام یکی از روستاهای شهرستان هریس و از توابع بخش خواجه است که شاید نام آن را شنیده باشید. روستایی با طبیعت بکر و واقع در نزدیکی کوه “آیراخلی”، با جمعیت ساکن کنونی حدود 2000 نفر قدمتی بیش از چندین هزار سال دارد.
جیغه در حال حاضر جمعیتی بالغ بر ۴۰۰ خانوار در این روستا زندگی می کنند که به کارهای دامداری، کشاورزی، باغداری و قالی‌بافی مشغول هستند و سهم خود را در تولید ناخالص کشوری به خوبی ایفا می کنند. با اینکه تعداد قابل‌توجهی از اهالی روستا در طی سالیان قبل به شهر تبریز کوچ کرده‌اند، لیکن به دلیل جاذبه های طبیعی و پتانسل اشتغال زایی روستا، در سال‌های اخیر مهاجرت معکوس از شهر تبریز به روستای جیقه شکل گرفته و تعداد زیادی از اهالی شهرنشین روستا، اقدام به ایجاد باغ های میوه در این روستا کرده‌اند.
همچنین بخوانید: در ادامه غارت منابع معدنی آذربایجان و ایجاد بحران‌های زیست‌محیطی، نوبت چپاول «دشتور»
اما آنچه که بعد از حادثه تلخ زلزله مرداد ماه سال ۱۳۹۱، که تقریباً در اثر آن روستای قدیمی به طور کامل ویران شد، در روزهای اخیر، بار دیگر موجب نگرانی و اضطراب اهالی روستا را سبب شده، کشف معدن مس در کوه آیراخلی و قسمت اعظمی از زمین های کشاورزی اهالی این روستا می باشد. معدنی که ظاهراً مجوز اکتشاف دارد، و موافقت فرماندار و نماینده منطقه را نیز کسب کرده است. بر این اساس نیز شرکت سرمایه‌گذار در اواخر دی‌ماه امسال بدون اطلاع اهالی روستا و کسب رضایت آنها، اقدام به ارسال تجهیزات اکتشافی به روستا نمود. عملی که با مخالفت اهالی روستا مواجه شد، و شرکت مربوطه بعد از چند روز تجهیزات خود را از روستا برد.
همچنین بخوانید: نماینده ورزقان: مشخص نیست روسها چه مقدار طلا از معدن اندیرگان استخراج میکنند
اما ماجرا به اینجا ختم نشد، و شرکت سرمایه‌گذار، با هماهنگی دهیار و شوراها و با حضور پرشمار اهالی روستا طی جلسه ای در مورخه ۲۶ دی‌ماه ۱۳۹۹ در مسجد روستای جیقه، طرح مورد نظر را تشریح کردند، که بار دیگر اهالی روستا ضمن اعلام قاطع مخالفت خود با طرح مذکور، دلایل این مخالفت را نیز برشمردند. مهم‌ترین دلیلی که موجب نگرانی اهالی شده، واقع شدن محدوده معدن در حوضه آبریز این روستا و روستاهای پایین‌دست می باشد. کوه آیراخلی و دامنه های بکر آن، که در محدوده معدن واقع شده، منبع تأمین آب آشامیدنی و آب کشاورزی این روستا و روستاهای همجوار هست. هر فعالیت معدنی که در این حوضه آبریز صورت بگیرد، اثرات زیست محیطی آن، در درجه اول زندگی انسان‌ها و احشام و در درجه دوم مزارع و باغ های اهالی روستای جیقه و روستاهای همجوار مثل هیق، قراجه، جغناب، عبدالجبار و غیره را به خطر خواهد انداخت. اثراتی که مشابه آنها در معدن طلای اندریان، معدن مس سرچشمه، معادن سنگ استان یزد و … قابل مشاهده هست.
همچنین بخوانید: آذربایجان شرقی در چهارراه متالوژی دنیا / این دیگِ طلا برای اهالی نمی جوشد
با وجود اعلام مخالفت اهالی روستا با فعالیت های معدنی طی جلسه مذکور، جلسه دیگری چند روز بعد، با حضور فرماندار و سایر مسئولان ذیربط، در روستای جیقه برگزار شد، که فرماندار موفق به کسب رضایت اهالی در خصوص آغاز فعالیت های اکتشافی معدن نشد. با این حال زمزمه‌هایی از آغاز فرایند عملیات اکتشاف در آینده نزدیک به گوش می رسد، زمزمه‌هایی که محرم‌زاده، نماینده مردم اهر و هریس در مجلس شورای اسلامی، در مورخه ۱۰ بهمن ماه ۱۳۹۹ در طی سخنرانی در نماز جمعه عبادی- سیاسی شهرستان هریس، بر آن صحه گذاشت و خبر از شروع عملیات اجرایی معدن بعد از عید نوروز داد.
بدیهی هست که هیچ ایرانی که در گوشه و کنار این مرزو بوم زندگی می کند، مخالف طرح هایی که موجبات آبادانی و توسعه کشور را فراهم آورد نیست. اما موضوع معدن، به دلیل اثرات زیست‌محیطی مخربی که دارد، در دنیای امروزه حساسیت بسیاری دارد. روستای جیقه نیز از این قاعده مستثنی نیست، چرا که تب معدنی که این روزها در این منطقه بالا گرفته، حیات انسانی، حیوانی و گیاهی این روستا و روستاهای دیگری همانند: هیق، دغدغان، چوبانلار، باجه‌باج، بشیر، چایکندی، سرند، دیبهلی، چمن زمین، قشلاقلار، محمودآباد، آغ‌کندی، اسپیران، گلوجه، گلزار، کمانج سفلی، طرزم، گل آخور که در محدوده طرح واقع شده‌اند، را تهدید می‌کند به طوری که شاید در صورت شروع به کار معدن، بعد از ۲۰ سال تنها نامی از این روستاها باقی بماند.
همچنین بخوانید: آغاز چالش «معادن آذربایجان برای آذربایجان» در شبکه‌های اجتماعی
امید است که ارگان‌های مربوطه در این باره، از جمله سازمان محیط زیست، سازمان آب منطقه ای، سازمان منابع طبیعی، سازمان جهاد کشاورزی، سازمان صنایع و معادن، سازمان هواشناسی و سایر سازمان ها و مسئولان عامل استان، با سنجش علمی و دقیق و در نظر گرفتن نگرانی iا و مصلحت اهالی روستا، تصمیم مناسب را در این خصوص اتخاذ نمایند.
همچنین بخوانید: خام‌فروشی مواد معدنی آذربایجان ضربه اساسی بر بنیان‌های اقتصادی آن است
یادداشت ارسالی یکی از ساکنان روستای جیغه شهرستان هریس
