یکصد و دو سال پیش ارامنه در دو سوی رود آراز ملت تورک آزربایجانی را به دلیل تورک بودنشان بدون در نظرگرفتن زن و مرد کودک و بزرگسال به قتل رساندند و در گور های دسته جمعی پس از سوزاندن بدنشان ، دفن کردند.
شهرهای آزربایجانی اورمیه و سلماس که در این وقایع از مهم ترین شهرهای فاجعه دیده در تمام زمان وقوع این فجایع بودند ، با این حال که داخل سرحدهای ایران قرار داشتند ، در زمان وقایع هیچ کمکی از طرف حکومت مرکزی به این شهرها انجام نگرفت و در مقابل آن ارتش تورکیه با اینکه با ۷ کشور اروپایی در حال جنگ بود به کمک مردم تورک آزربایجان شتافت.
بنا به مستندات ، رئیس جمهور وقت جمهوری خلق آزربایجان ، محمدامین رسولزاده بیشتر از حکومت مرکزی ایران به فکر شهرهای آزربایجانی داخل ایران بود.
در یکی از گفتگو های تلگرافی میان وزیر جنگ دولت عثمانی انور پاشا و محمد امین رسول زاده چنین گفتگویی دیده می شود؛
انور پاشا : “برادرم محمد امین من برای کمک به شما ارتش تورک قفقاز اسلامی را با فرماندهی برادرم نوری پاشا راهی باکو کرده ام ، شما نگران نباشید.”
در جواب محمد امین رسول زاده می نویسد :
“برادرم انور بنا به اخباری که به من رسیده است در شهر های آزربایجانی داخل ایران ، بیش تر از شمال آزربایجان قتل عام شده است.
شما اول تر عازم شهر اورمیه شوید و از آنجا عازم باکو شوید.
