هر چند چگونگی متون کتاب یا کتب تدریسی، مقاطع تحصیلی و مدارسی که قرار است تدریس در آن مکانها صورت گیرد با شک و شبهههایی همراه است و با توجه به گذشت چهل سال از تصویب اصل ۱۵ قانون اساسی و بدون اجرا ماندن آن،باز اگر این تصمیم با حُسن نیت و نه به عنوان داروی مسکّن موقت، در راستای اجرای کامل اصول ۱۵ ، ۱۹ و ۴۸ قانون اساسی برای سال تحصیلی ۱۳۹۹ و سالهای آینده تحصیلی باشد، می توان آنرا حرکتی مثبت در این زمینه به حساب آورد.
«اتحادیه نهادهای مدنی آذربایجان» (آذربایجان مدنی درنکلر بیرلیگی) برای اولین بار در مهرماه سال ۱۳۸۰ با همکاری چندین نهاد مدنی از جمله «چیچکلر قورولوشو»، «مجله وارلیق »، «مجمع دانشگاهیان آذربایجانی» ،«شهریار درنگی»، « گونئی مدنیت اوجاغی»، «انجمن ادبی صابر»،« موسسه جان آذربایجان»،«جمعیت ترک زبانان ایران» که بعدا به «جمعیت ترکان ایران» تغییر نام داد و چند انجمن و نهاد مدنی دیگر در تهران شروع به فعالیت نمود که با شرکت موسس و مدیر «مجله وارلیق» و شخصیت فرهنگی و پزشکی شناخته شده و جهانی آذربایجان روانشاد دکتر جواد هئیت، هر هفته جلسه ای در زمینه چگونگی بسط و توسعه زبان و فرهنگ ترکی آذربایجانی و فعالیت در جهت اجرای اصول ۱۵ ، ۱۹ و ۴۸ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تشکیل می گردید که در سالهای بعد موقتا فعالیت خودرا به حالت تعلیق در آورد.
این اتحادیه مجددا در پاییز سال ۱۳۹۲ با شرکت ۱۷ نهاد مدنی فعالیت خودرا شروع و در راستای اجرای اصل ۱۵ قانون اساسی که توسط رئیس جمهور حسن روحانی اعلام شده بود آمادگی خودرا برای تدوین متون کتب درسی برای کلاس اوّل ابتدایی و مقاطع بالاتر به زبان ترکی آذربایجانی و آموزش معلمان جهت تدریس در مدارس آذربایجان وارد گفتگو با آقای علی یونسی دستیار رئیس جمهور در امور اقوام گردید که متاسفانه سنگ اندازیهای تمامیت خواهان در جلوگیری از اجرای اصل ۱۵ قانون اساسی باعث عدم ادامه این گفتگوها شد.
اینک که خبر تدریس ترکی آذربایجانی از مهر ماه سال تحصیلی جدید (۱۳۹۸ هجری شمسی) در تعدادی از مدارس آذربایجان از جمله در استانهای آذربایجان شرقی و اردبیل به عنوان پایلوت اعلام شده است، این اتحادیه می تواند با گرد آوری و دعوت به همکاری اعضاء خود که مؤلفین چندین کتاب به زبان ترکی و فارسی در زمینه ادبیات و دیگر موضوعات و نویسنده صدها مقاله ادبی – فرهنگی،تاریخی، اسلامی و دبیران دبیرستانها و استادان دانشگاهها بوده و هستند، متون درسی کتابهای ترکی آذربایجانی را برای مقاطع مختلف تحصیلی و از اول ابتدایی تا پایان دبیرستان و حتی دانشگاه با همکاری وزارت آموزش و پرورش تدوین و آماده تدریس و تحصیل در مدارس آذربایجان و سایر شهرها و مناطق ترک نشین برای سال آینده تحصیلی کرده و آموزگاران و دبیران را برای تدریس در این مدارس در تعطیلات تابستان سال ۱۳۹۹ آموزش دهد.