نیروی واکنش سریع یا ضربت ناتو که از روز گذشته فعال شد متشکل از ۴۰ هزار نظامی است که می‌توانند به سرعت جابجا شوند. آنها نیروهای ویژه و کماندوهای ارتش کشورهای عضو ناتو هستند که تحت فرماندهی فرانسه قرار دارند.
تا کنون ناتو از این نیروها استفاده نکرده اما ینس استولتنبرگ، دبیرکل سازمان پیمان آتلانتیک شمالی روز جمعه گفت که برای نخستین بار از این نیروها برای مقابله با تهدید نظامی روسیه استفاده خواهد شد. بر اساس اعلام ناتو این گروه قرار است در کشورهای اروپای شرقی مستقر شود.
نیروی واکنش سریع در سال ۲۰۰۲ بنیان نهاده شد و از ۲۰۰۴ میلادی عملیاتی شد. در واقع بازوی نظامی ناتو که می‌تواند عملیات مختلف نظامی، بشردوستانه، تخلیه، مدیریت بحران، دفاع و یا مقابله با تروریسم را انجام دهد.
هر ۳۰ کشور عضو ناتو یگان‌هایی در نیروی واکنش سریع دارند، این یگان‌ها هر ۱۲ ماه یک بار عوض می‌شوند. بعضی از آنها در کشور خود مستقر هستند ولی در موقع لزوم ظرف ۲ تا ۳ روز می‌توانند در محل مورد نظر حاضر شوند.
حضور نیروها در هر مناقشه‌ای یک تصمیم کاملا سیاسی است که با اجماع کشورهای عضو گرفته می‌شود.
این گروه در برخی عملیات از جمله تامین امنیت بازی‌های المپیک آتن در سال ۲۰۰۴ میلادی شرکت داشته‌اند. از جمله عملیات دیگر این گروه می‌توان به تخلیه افغان‌هایی که با ناتو همکاری داشتند از کابل اشاره کرد. این افراد در سال ۲۰۲۱ و پس از آنکه طالبان در افغانستان به قدرت رسیدند توسط نیروهای واکنش سریع ناتو از کشور خارج شدند.
نیروی واکنش سریع یک بخش نخبه دیگر هم دارد که از ۲۰ هزار نفر تشکیل شده است. این گروه که «نیروی عملیات مشترک با سطح آمادگی بسیار بالا» نام دارد می‌تواند کلیه عملیات دریایی، هوایی و زمینی را انجام دهد.
این نیروها در کشورها خود مستقر هستند اما به طور دائم در آماده باش به‌سر می‌برند و می‌توانند به سرعت خود را به محل عملیات برسانند. به گفته ناتو آنها به طور دائم تمرین‌های سخت، مداوم و متمرکز نظامی انجام می‌دهند «تا از منافع کشورهای عضو پیمان دفاع کنند.»
رهبری این گروه هر بر عهده یکی از کشورهای عضو است. در حال حاضر فرانسه مدیریت این گروه را در اختیار دارد، پیش از آن نیز ترکیه این مسئولیت را در اختیار داشت و قرار است در سال ۲۰۲۳ آلمان این نقش را بر عهده بگیرد.
فرماندهی نیروهای مشترک در شهر برونسوم هلند قرار دارد.
