پروژه «ابتکار کمربند و جاده» چین که از سال ۲۰۱۳ آغاز شده است، با هدف احیای جاده باستانی ابریشم دنبال می‌شود و قرار است ۱.۳ تریلیون دلار در زیرساخت‌های حمل‌ونقل و انرژی دیگر کشورها سرمایه‌گذاری کند.
اگرچه چین هنوز در هیچ پروژه مربوط به ایران سرمایه‌گذاری نکرده است، اما تاکنون بیش از ۸۰۰ میلیارد دلار در توسعه «ابتکار کمربند و جاده» در دیگر کشورها، بویژه پاکستان و کشورهای آسیای میانه، در نزدیکی مرزهای ایران سرمایه‌گذاری داشته است.
اتحادیه اروپا نیز پارسال یک طرح ۳۰۰ میلیارد یورویی را برای رقابت با پروژه «ابتکار کمربند و جاده» چین تصویب کرد.
جو بایدن و دیگر رهبران گروه هفت روز یکشنبه توافق کردند که طی پنج سال آینده، ۶۰۰ میلیارد دلار سرمایه به طرح‌های رقیب «ابتکار کمربند و جاده» چین اختصاص دهند.
رئیس‌جمهوری آمریکا اعلام کرده که ۲۰۰ میلیارد دلار از این رقم توسط دولت و نهادهای خصوصی آمریکا برای کشورهای در حال توسعه و فقیر اختصاص خواهد یافت: این رقم خیریه نیست و همه طرفین مزایا و سود آن را دریافت خواهند کرد.
او در ادامه گفت این مبالغ سود همکاری با دمکراسی‌های جهان را نشان خواهد داد؛ اشاره‌ای به چین که پرونده تاریکی در زمینه حقوق بشر دارد و از طرفی گزارش‌های زیادی از «تله وامی» چین منتشر شده است.
«تله وامی» اشاره به وام‌هایی است که چین به‌صورت «محرمانه و بدون انتشار جزئیات» به کشورهای فقیر یا در حال توسعه می‌دهد و در صورت عدم بازپرداخت، دارایی‌ها و زیرساخت‌های آن کشور را تحت مالکیت خود در می‌آورد. نمونه آن، وام ۳۶۱ میلیون دلاری سری‌لانکا از اگزیم‌بانک چین و جذب دو شرکت چینی برای توسعه بندر هامبانتاتو است که نهایتا به خاطر عدم بازپرداخت بدهی، سری‌لانکا این بندر را در سال ۲۰۱۷ به مدت ۹۹ سال به چین اجاره داد؛ موضوعی که به نظریه «تله وامی» مشهور شد.
تاکنون ده‌ها نمونه از چنین وام‌هایی که منجر به واگذاری دارایی کشورها به چین شده، از تاجیکستان گرفته تا آفریقا، در رسانه‌ها و محافل آکادمیک و سیاسی بازتاب یافته است. ونزوئلا مورد دیگری است که نفت خود را در ازای دریافت وام از چین، به این کشور پیش‌فروش کرده است. ایران نیز سند همکاری ۲۵ ساله با چین امضا کرده، اما تاکنون مفاد آن محرمانه مانده است.
طرح چین شامل سرمایه‌گذاری در بیش از ۱۰۰ کشور خارجی می‌شود.
هفته‌نامه اشپیگل آلمان پارسال بیش از ۱۰۰ مورد از این وام‌های چین را بررسی کرد که همه آن‌ها محرمانه بوده و کشور طرف مقابل چین مجاز به علنی کردن آن نبوده است. این گزارش می‌گوید چین با دادن وام، حتی کشورهای خارجی را مجبور به طرفداری سیاسی از خود در محافل بین‌المللی می‌کند.
آقای بایدن روز یکشنبه اعلام کرد صدها میلیارد دلار سرمایه از بانک‌ها، نهادهای مالی و صندوق‌های کشورهای توسعه یافته برای توسعه کشورهای فقیر و در حال توسعه اختصاص خواهد یافت و همه طرفین از مزایای آن برخوردار خواهند شد.
اروپا نیز قرار است ۳۰۰ میلیارد یورو در این ابتکار، سرمایه‌گذاری کند. تا کنون ایتالیا، کانادا و ژاپن طرح‌های جایگزین خود برای پروژه «ابتکار کمربند و جاده» چین را اعلام کرده‌اند و دیگر کشورهای عضو گروه هفت نیز از این طرح حمایت کرده‌اند.
رادیوفردا
