با نگاه به پرونده یک ساله فرقه دموکرات و حاکمیت ملت آذربایجان به سرنوشت خود در چارچوب منطقه خودمختار، کارهای انجام شده مثبت در زمینه های مختلف از جمله اصلاحات ارضی، دادن حق رای به زنان، آماده کردن متون کتابهای درسی به زبان مادری تورکی، چاپ و تدریس آن در کلیه مقاطع تحصیلی، افتتاح دانشگاه تبریز و شروع به تحصیل در رشته های مهم از جمله پزشکی، تدوین قانون کار برای کارگران و دهها موارد دیگر که سالها برای اجرای آن وقت لازم بود ولی همه اینها در یک سال انجام شده بود، عظمت و بزرگی کار را میتوان حدس زد، اما هدف ما در این نوشته ردیف کردن و نام بردن از کارهای مثبت و خارق العاده ای نیست که در طول این یکسال به رهبری سید جعفر پیشه وری در آذربایجان انجام گرفت و هدف وی نشان دادن این اصلاحات برای کل مردم ایران و رهایی همه ایران از دیکتاتوری پهلوی و فقر و فلاکت بود و «خانبابا بیانی» نویسنده کتاب «غائله آذربایجان» هم در صفحه پانصدو نود دو در مورد خودمختاری آذربایجان و اهداف سید پیشه‌وری به آن اشاره کرده می گوید: «… چه صراحتا باید گفت منظور از اقدامات متجاسرین، تنها تحصیل خودمختاری آذربایجان نبوده بلکه مراد نهایی آنان اشغال کلیه ایران و رسوخ در سراسر کشور می باشد…»، چرا که کافی است کارهای مثبت انجام شده برای رفاه و سربلندی مردم آذربایجان در طول این یکسال را از زبان ریچارد کاتم آمریکایی که حتی مخالف فرقه دموکرات آذربایجان و رهبر آن سید جعفر پیشه‌وری هم بود شنید که گفته است:
«کاری که فرقه در یک سال در تبریز کرد بیش از کارهایی بود که رضاشاه در طول بیست سال انجام داد!»
در این نوشته ما میخواهیم به صورت خلاصه به نکته ای که دشمنان و مخالفان رهبر فرقه دموکرات آذربایجان بیشتر بر آن انگشت میگذارند، بپردازیم و آن اینکه می گویند: سید جعفر پیشه وری اراده ای از خود نداشت و فرمان استالین را اجرا می کرد!
بر کسی پوشیده نیست که سید جعفر پیشه‌وری سابقه طولانی درمبارزه سیاسی داشت و در نهضت جنگل میرزا کوچک خان جنگلی هم شرکت داشت و بخوبی میدانست که برای رسیدن به حقوق انسانی که ملت آذربایجان و حتی دیگر ملل ایران بخاطر حکومت توتالیتر و نژادپرست پهلوی از آن محروم مانده بودند، چگونه باید از موقعیت پیش آمده استفاده کرد و برای ملت خود آزادی، رفاه، آسایش و حقوق انسانی بدست آورد و برای رسیدن به این هدف نیز بدرستی عمل کرد، اما اشتباه پیشه وری که خود نیز به آن اعتراف کرده است و به سقوط خودمختاری آذربایجان و منجر به قتل عام، اعدام، تبعید و آواره شدن دهها هزار نفر به دست ارتش ضد بشری و شوونیست شاه در آذربایجان شد در اعتماد بیشتر به استالین، دیکتاتوری دیگر بود که شعار حمایت از محرومان میداد که حتی در حمله ارتش غدار تهران به آذربایجان و اقدام به کشت و کشتار مردم عادی، دست فدائیان فرقه دموکرات آذربایجان را در دفاع از مردم، خالی گذاشت و اسلحه های خریداری شده در مقابل گندم را هم تحویل فرقه نداد…!
