فرهنگ و هنرمقالات

«آیاز آتا» و یا «شاختا بابا» در اسطوره تورک 

بر اساس اسطوره تورک، «آیاز آتا» در روزهای سرد ظاهر می‌شود و به آنهایی که بی‌کس و گرسنه هستند کمک می‌کند.

احتمال داده می‌شود شخصیت بابا نوئل از «شاختا / شاخدا بابا» / «آیاز آتا» نشأت گرفته باشد.

«آیاز آتا» در اساطیر ترکی، آلتایی و آسیای میانه، به ویژه قزاقستان و قرقیزستان بعنوان «خدای سرما» شناخته می‌شود که اسم بابانوئل نیز با آن عجین شده است.

همچنین به «آیاس خان» نیز معروف است. از مهتاب آفریده شده است. باعث سردی هوا می شود. به آن “آق آياس” نیز گفته مي شود.

شش ستاره خوشه پروین شش سوراخ آسمان است و هوای سرد از آنجا توسط او وزیده می‌شود. اینگونه، زمستان فرا می رسد.

«آیاز» در تمام جغرافیای تورک به معنای سرمای سوزان است که، تصور می شود توسط خدای ماه (یا آیاس خان که به آن وابسته است) فرستاده می شود. چرا که این رویداد در هوای صاف که ماه به آسانی در آسمان دیده می شود اتفاق می افتد.

می توان آن را نوعی بابانوئل قلمداد کرد. با این حال، از نظر ریشه شناسی و فرهنگ شناسی، وجود شخصیت او در فرهنگ تورک مسلم است.

طبق برخی نظرات، او همان شخصیت «آیاز خان» است.

یک جشن ​​به نام «سوغوم‌باسی» برای استقبال از زمستان در قزاقستان وجود دارد. این جشنی است که با اولین بارش برف و اولین سرما جشن گرفته می شود.

کلمه «شاختا / شاخدا بابا» ” (آذربایجانی)” در آذربایجان نیز در ترجمه تحت اللفظی به معنی «سویوق آتا» یا «آیاز آتا» است.

قابل توجه است که کلمه «شاختا» در تورکی ازبکی از نظر معنی کلمه به معنای «کوره» (سوزان) است.

همچنین احتمال داده می‌شود، جشن «چیلله» که با پایان پاییز و آغاز زمستان سوزان و همچنین بعنوان طولانی‌ترین شب سال در بین تورک‌ها در ایران برگزار می‌شود، با جشن «سوغوم‌باسی» در قزاقستان و «شاختا بابا / آیاز آتا» ارتباط مستقیم دارد.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

دکمه بازگشت به بالا