آذربایجانمقالات

حمله به سفارت جمهورى آذربايجان در لندن ، حمله به قلب جهان اسلام و جهان شيعه آن هم در لباس شيعه بود . نویسنده :سعید تقی پور

بدون شك حمله به سفارت جمهورى آذربايجان در لندن ، حمله به قلب جهان اسلام و جهان شيعه آن هم در لباس شيعه بود .
كشورى كه به جرات مى توان گفت بزرگترين نقش را در احياى دين اسلام و مذهب شيعه در طول سه دهه گذشته داشته است.
جالب اينجاست كشورى كه در سالهاى گذشته ؛ يكبار برداشتن محدوديت هاى دينى و مذهبى بعد از استقلال از اتحاد جماهير شوروى كه سياستى جز نابودى دين اسلام و مذهب شيعه با خدمت گرفتن آنها در راستاى سياست خود نداشت ، از نابودى اسلام واقعى و گسترش اسلام افراطى جلوگيرى كرد ،
و بار ديگر در جنگ ٤٤ روزه با آزادسازى خاك قره باغ از دست اشغالگران و حاميان افراطى آنها ، مرحمى بود بر زخمى كه ساليان سال باعث سرخوردگى ملت تورك و جهان اسلام شده بود .
حال چگونه دولتى كه بعد از چند دهه در سكوت تمام مدعيان اسلام و مذهب شيعه در منطقه بر تحقير و سرافكندگى مسلمانان براى طويله شدن مساجدشان و زير پاى خوك ماندن كتاب آسمانيشان پايان مى دهد ، دشمن دين اسلام و مذهب شيعه مى شود ؟
حال نگاهى مختصر به تاريخ تشيع در آذربايجان شمال آراز از عصر صفويان تا به امروز بياندازيم تا با استناد به تاريخ احياى اسلام واقعى توسط آذربايجان را درك كنيم .

بعد از آنكه اسماعيل شاه صفوي در سال 1501 مذهب شيعه اثنا عشري را به عنوان دين دولت خود اعلام كرد، آذربايجان كه يكي از استانهاي امپراطوري صفويان بود، پيرو اين مذهب گرديد.
در طول اين مدت اسلام سنى و اسلام شيعه صرف نظر از اختلافاتى كه هر از گاهي بروز مي كردند، در اين منطقه با هم همزيستي مي كردند.
بعد گذشت مدتى رويداد مهم ديگري كه روند توسعه مذهبي آذربايجان را تعيين كرد، تصرف اين منطقه توسط روسيه بود كه به وسيله معاهده تركمن‌چاي سال 1828 ثبت شد. آذربايجان روسى و ممالك محروسه قاجار به وسيله مرزى كه بر روى رود ارس تعيين شد، تقسيم گرديد. دو قسمت آذربايجان در شرايط متفاوت اجتماعي و سياسي قرارگرفتند ولو اينكه قبل از برقراري «پرده آهنين» اين دو قسمت با هم روابط مذهبي برقرار مي‌كردند .
اما تمام اين مسائل هيچ باعث منحرف شدن اسلام و شيعه در آذربايجان از مسير اصلى خود نشد .

بعد از فروپاشى اتحاد جماهير شوروى و با باز شدن آرشيو‌هاي سابق شوروي در سالهاي 1990،
مشخص شد سياست اتحاد جماهير شوروى در اختيار قرار گرفتن دين و مذهب در خدمت دولت بوده است كه براى رسيدن به اين هدف تعدادى گروههاى دينى و مذهبى را تشكيل داده بود .
حكومت شوروي بعد از جنگ جهاني دوم به روش ما قبل انقلاب تسامح ديني برگشت تا اسلام را در خدمت دولت بگذارد. برخورد رسمي با مذهب شيعه با دوگانگي معيني توأم بود. از يك سو، اسلام مانند ساير مذاهب، از صحنه زندگي اجتماعي بيرون رانده شده و امر خصوصي شهروندان كشور اعلام شد.
اكثر مساجد تعطيل و گاهي ويران شدند و آموزش اسلامي و همه انواع ابراز ديانت مانند مراسم عزاداري در ايام عاشورا، ممنوع شدند.

دهها مصاحبه با مسلماناني كه در دوران شوروي زندگي مي‌كردند و حتي عضو حزب كمونيست اتحاد شوروي بودند، به ما نشان داده اند كه مقامات محلي نه تنها از آموزش ديني كودكان محله خود چشم نمي‌پوشيدند بلكه گاهي در آن شركت مي‌كردند. در شرايط جمهوري، به ويژه در قسمت جنوبي آن در نزديكي لنكران، مصلا و نخجوان و نيز در نارداران، حومه باكو كه آنجا امامزاده رحيمه‌خانم، صبيه امام هفتم شيعيان واقع شده است، به طور غير رسمي مراسم شيعه و زيارت‌ها برگزار مي‌شدند.
با آغاز دوران دگرگون‌سازي و كسب استقلال در سال 1991، با حمايت سران كشور دين به تدريج به عرصه زندگي اجتماعي بر گشت. با وجود فراواني شخصيت‌هاي دولتي سابق شوروي در دولت، مقامات جمهوري به اسلام مشروعيت بخشيدند .

حيدر علي‌يف بعد از بازگشت به قدرت سفر حج انجام داد. در همان سالها حج گسترده مسلمانان آذربايجان از سر گرفته شد. با وجود اينكه طبق قانون اساسي آذربايجان، دين از دولت جداست، مقامات رسمي ساخت گسترده مساجد، گسترش ادبيات اسلامي و احياي آموزش خصوصي اسلامي را تشويق مي كردند . در سال 1989 در باكو دانشگاه اسلامي تأسيس شد. فارغ‌التحصيلان آن به ائمه شيعه مساجد شهرستاني آذربايجان تبديل شده‌اند. مركز مطالعات ديني تحت رياست الچين عسگروف، شخصيت جوان و فعال آذربايجاني، مجله «قطب» را منتشر كرده و چند سايت اينترنتي راه اندازى كرد . ادبيات مركزي شيعه شامل مجلات «كلام» (ارگان دانشگاه اسلامي)، «حكمت» و «ديرلر» (ارزش‌ها) مجوز فعاليت گرفتند .
اواخر حكومت شوروي مسلمانان آذربايجان و همه مسلمانان شوروي مي توانستند فقط در مدرسه اسلامي «مير عرب» بخارا و انستيتوي امام بخاري تاشكند كه بر اساس مدرسه سابق «براق‌خان» ايجاد شده بود، تحصيل كنند ، در حالى كه مشاهده مى كنيم بعد از تشكيل دولت مستقل آذربايجان تمامى محدوديت با تكيه بر اصول قانون اساسى يعنى جدايى دين و سياست برداشته شدند .

حال بعد از گذشت سالها و در عصرى كه اكثريت شهروندان با تمام محدوديتهاى به وجود آمده از طرف حاكمان ديكتاتور در جهت دسترسى به فضاى آزاد اطلاعات بين المللى ، به فضاى آزاد اطلاعات دسترسى دارند .
عده اى با نام اسلام و زير بيرق شيعه به سفارت دولت و كشورى حمله مى كنند كه به جرات مى توان گفت احيا كننده اسلام و شيعه راستين بوده است.
كشورى را متهم به اقدام در جهت نابودى دين اسلام مى كنند كه خاك جدايى ناپذير دنياى ترك و اسلام يعنى قره باغ را بعد دهه ها از دست اشغالگران آزاد كرد .
وقاحت اين اشخاص و دولتها تا جايى پيش رفته است كه بعد از دهه ها حمايت از دولتهايى كه مساجد قره باغ را تبديل به طويله حيوانات خود كرده بودند ، صحبت از تلاش براى نابودى دين اسلام توسط دولت آذربايجان مى كنند.
آرى بدون شك حمله به سفارت جمهورى آذربايجان حمله به قلب جهان اسلام و مذهب شيعه ، با لباس اسلام و شيعه بود .

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

دکمه بازگشت به بالا